Αλήθεια, πόσες νύχτες το ροχαλητό του συντρόφου σου σε έχει ξυπνήσει «βίαια» ή δεν σε αφήνει να κλείσεις καθόλου μάτι; Και, έχεις αναλογισεί μήπως είσαι εσύ που ροχαλίζεις; Το πρόβλημα του ροχαλητού δεν εμφανίζεται μόνο στους άντρες. Οι έρευνες που έχουν γίνει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αναφέρουν πως το 45% ανδρών και γυναικών ροχαλίζουν περιστασιακά, με το 25% σε καθημερινή βάση. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται περισσότερο μεταξύ των ανδρών ηλικίας 25-60 ετών (δηλαδή, αυτών που βρίσκονται στην παραγωγική τους ηλικία), ενώ στις γυναίκες το ποσοστό αυξάνεται όταν μπουν στην εμμηνόπαυση. Όπως λοιπόν τονίζουν οι ειδικοί από την Ελληνική Εταιρεία Έρευνας του Ύπνου: ο έλεγχος στα άτομα που ροχαλίζουν συστηματικά, επιβάλλεται. Γιατί μπορεί μεν το ροχαλητό για τους περισσότερους να μην κρύβει κάτι το επικίνδυνο, υπάρχει όμως και ένα ποσοστό (περίπου ένας στους 20 άνδρες και μια στις 50 γυναίκες) που πάσχει από το «σύνδρομο της άπνοιας του ύπνου», κατάσταση που χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση.

Ποιοι κινδυνεύουν από το «σύνδρομο»;

Οι στατιστικές από τα Κέντρα Μελέτης Ύπνου, στα οποία καταφεύγουν πολλά από τα άτομα που ροχαλίζουν αναζητώντας λύση στο πρόβλημα τους, δείχνουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το ροχαλητό οφείλεται: σε στραβό διάφραγμα, ρινικούς πολύποδες, ή σε υπερτροφία των αμυγδαλών. Ακόμα για το «σύνδρομο της άπνοιας του ύπνου» μπορεί να ευθύνονται γενετικοί, ανατομικοί και ορμονικοί παράγοντες.

Τα τσιγάρα, τα ποτά και...

...τα κιλά είναι είναι καλύτεροι σύμμαχοι του ροχαλητού και του συνδρόμου της άπνοιας του ύπνου. Οπως επισημαίνει ο Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ερευνας του Υπνου, κ. Κωνσταντίνος Σολδάτος, το σύνδρομο: «εμφανίζεται συνήθως σε άντρες που είναι υπέρβαροι και καπνίζουν, καταναλώνουν αλκοόλ ή παίρνουν ηρεμιστικά. Ευάλωτοι είναι και όσοι έχουν κοντό και χοντρό λαιμό. Eπιπλέον, τα άτομα με το "σύνδρομο της άπνοιας του ύπνου" όταν ξυπνούν νιώθουν κούραση και γενικά δεν έχουν καλή διάθεση, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας εμφανίζουν υπνηλία, πονοκεφάλους και διαταραχές στη μνήμη. Πολλοί δε, εμφανίζουν και σεξουαλικά προβλήματα, γιατί αφενός είναι κουρασμένοι, αφού δεν κοιμούνται καλά, αφετέρου το σύνδρομο αποτελεί μια ακόμα αιτία για να μειώνονται τα ποσοστά τεστοστερόνης τους».

Τι κρύβει το ροχαλητό στα παιδιά;

Σύμφωνα με έρευνα της Πνευμονολογικής Κλινικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, και τα 3 στα 10 από τα παιδιά που ροχαλίζουν, πάσχουν από το σύνδρομο ύπνου-άπνοιας και η κύρια αιτία σε αυτή την περίπτωση είναι οι διογκωμένες αμυγδαλές και η παχυσαρκία. Το πρόβλημα, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να δημιουργήσει μακροχρόνια και μεγάλου βαθμού απόφραξη στο αναπνευστικό σύστημα του παιδιού καθώς και υπερκινητικότητα, νευρικότητα, αλλαγές στα χαρακτηριστικά του προσώπου του (αδενοειδές προσωπείο).

Πότε να ανησυχήσεις

Θα καταλάβεις ότι το ροχαλητό του παιδιού κρύβει το συγκεκριμένο σύνδρομο αν έχει υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, δεν μπορεί να καταπιεί εύκολα, το στόμα του είναι ανοιχτό και το άνω χείλος ανυψωμένο. Επίσης, μιλά με τη μύτη, τα δόντια του αναπτύσσονται ανώμαλα, η αναπνοή του είναι δύσοσμη και εμφανίζει συχνές λοιμώξεις των αμυγδαλών. Για τη διάγνωση ο γιατρός μπορεί να υποδείξει τη νυκτερινή πολυπνογραφία (μια εργαστηριακή μέθοδος μελέτης του ύπνου).

Οι θεραπείες με μια ματιά

Η αντιμετώπιση τόσο του απλού ροχαλητού όσο και του συνδρόμου της υπνικής άπνοιας μέχρι στιγμής είναι συντηρητική ή χειρουργική.

• Στα παιδιά, το ροχαλητό και η αποφρακτική υπνική άπνοια θεραπεύονται πλήρως με την αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων και την αμυγδαλεκτομή.
• Στους ενήλικες, αν το αίτιο οφείλεται στην ύπαρξη ρινικών πολυπόδων, ή σε «στραβό διάφραγμα», τότε η αφαίρεση των πολυπόδων και η πλαστική του ρινικού διαφράγματος θα οδηγήσουν σε πλήρη ίαση.
• Αν η αιτία του προβλήματος είναι η μαλθακή υπερώα (ουρανίσκος), η σταφυλή ή τα πλάγια τοιχώματα του φάρυγγα, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι επίσης αποτελεσματική.
• Το άνοιγμα των αεραγωγών με laser, μπορεί ακόμα να βοηθήσει κυρίως άτομα νεαρής ηλικίας, χωρίς ωστόσο να εξαλείψουν τελείως το πρόβλημα.
• Για όσους δεν θέλουν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση υπάρχει και συντηρητική θεραπεία. Γίνεται με τη χρήση μιας ειδικής «μάσκας», που φοριέται κατά τη διάρκεια του ύπνου και έχει την ιδιότητα να «πιέζει» και να διατηρεί κατά κάποιον τρόπο ανοιχτούς τους αεραγωγούς. Η συγκεκριμένη θεραπεία θεωρείται αρκετά αποτελεσματική.
• Αποτελεσματικά, θεωρούνται και τα ρινικά έμπλαστρα. Πρόκειται για υποαλλεργικά τσιροτάκια που τοποθετούνται στη ράχη της μύτης διευκολύνοντας σημαντικά την αναπνοή, περιορίζοντας έτσι το ροχαλητό.
• Tέλος, υπάρχει και το «Snore stopper» (που μοιάζει με βραχιόλι). Περιέχει έναν ειδικό αισθητήρα, ο οποίος είναι άκρως ευαισθητοποιημένος στον ήχο του ροχαλητού. Αστραπιαία εκπέμπει ανώδυνα ηλεκ­τρικά σήματα, που προκαλούν την κίνηση και επομένως την αλλαγή θέσης στον ύπνο. Στόχος είναι να σταματήσει το ροχαλητό και εσύ να απολαύσεις έναν ήρεμο ύπνο.

Διάβασε στη συνέχεια, μερικούς φυσικούς τρόπους με τους οποίους μπορείς να μειώσεις την ένταση του ροχαλητού.

6 φυσικοί τρόποι για να μειώσεις την έντασή του

• Ασκήσου: η σωματική άσκηση βελτιώνει ταυτόχρονα και τον τόνο των μυών της γλώσσας και του λάρυγγα, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος ροχαλητού.
• Διώξε τα επιπλέον κιλά: τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, έχει αποδειχθεί ότι ροχαλίζουν συχνότερα και εντονότερα από αυτούς που έχουν κανονικό βάρος.
• Απόφυγε το αλκοόλ και το βαρύ φαγητό το βράδυ: το αλκοόλ επειδή έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει υπερβολικά τους μυς προκαλώντας έτσι ροχαλητό, είναι καλό να το αποφεύγεις τουλάχιστον 4 ώρες πριν πας για ύπνο. Δεν πρέπει επίσης να τρως αργά το βράδυ, επειδή και η τροφή προκαλεί την έκκριση σάλιου που μπορεί να επηρεάσει την αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου και να δημιουργήσει ροχαλητό.
• Προσπάθησε να κοιμάσαι σε πλάγια στάση: Όταν κοιμάσαι ανάσκελα ή πάνω στην πλάτη σου, η πιθανότητα ροχαλητού είναι μεγαλύτερη.
• Ύψωσε το άνω μέρος του κρεβατιού σου, εκεί που βάζεις το κεφάλι σου: η ανύψωση κατά 12 εκατοστά, θα διευκολύνει τη ροή του αέρα δια μέσου των αναπνευστικών οδών της μύτης και του λάρυγγα.
• Πρόσεξε τα επίπεδα υγρασίας του δωματίου σου. Αν και στην Ελλάδα, το κλίμα είναι γενικά υγρό, τα καλοριφέρ και air-condition ξηραίνουν τον αέρα. Ο ξηρός αέρας προκαλεί περισσότερες συσπάσεις του λάρυγγα και άρα... θορυβώδες ροχαλητό.

Να θυμάσαι:

• Ένα άτομο που ροχαλίζει δεν σημαίνει απαραιτήτως πως πάσχει ή πως θα εμφανίσει το σύνδρομο της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Ωστόσο, η επίσκεψη στον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο σε περίπτωση υποψίας της νόσου, θα βοηθήσει να εντοπιστεί το πρόβλημα νωρίς αποτρέποντας έτσι την εμφάνιση σοβαρότερων επιπλοκών.
• Οι διαταραχές αναπνοής κατά τον ύπνο διαπιστώνονται μόνο με μια ειδική εξέταση που λέγεται «πολυσωματική μελέτη ύπνου» σε εξοπλισμένα εργαστήρια ή στα κρατικά Κέντρα Μελέτης Υπνου. Τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία εγκρίνουν τη συγκεκριμένη δαπάνη, ενώ η εξέταση αυτή, που κρατάει από ένα έως δυο 24ωρα (στη διάρκεια των οποίων, ο ενδιαφερόμενος παραμένει στο νοσοκομείο), μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία.
• Βασικά μέτρα κατά του ροχαλητού σε κάθε ενήλικα είναι κατ' αρχήν η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος καθώς και του αλκοόλ, αφού και αυτό συμβάλλει στη χαλάρωση των μαλακών ιστών. Κατόπιν, ανάλογα με το αίτιο, προτείνεται και η ενδεικνυόμενη θεραπεία.
• Η παχυσαρκία είναι ίσως η κυριότερη αιτία του ροχαλητού. Οι υπέρβαροι έχουν ογκώδεις ιστούς στην περιοχή του λαιμού, φαινόμενο που εμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αέρα.

«Μελέτησε» τον ύπνο σου στα ειδικά κέντρα

Το ροχαλητό αλλά και διάφορες μορφές άπνοιας κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορούν να αντιμετωπιστούν στα Ειδικά Κέντρα Μελέτης Υπνου. Στη χώρα μας, λειτουργούν τα Κέντρα αυτά σε νοσοκομεία της πρωτεύουσας και της περιφέρειας.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία τεύχος 106
Επικαιροποίηση: Απρίλιος 2015.