Εάν εδώ και μερικές ημέρες ταλαιπωρείσαι από επώδυνη ούρηση, τσούξιμο αλλά και συχνουρία (συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα με μικρή ποσότητα ούρων), ενώ τα ούρα είναι θολά, με δυσάρεστη οσμή, σκούρο χρώμα ή και με λίγο αίμα, τότε είναι πολύ πιθανό να πάσχεις από ουρολοίμωξη, την πιο συχνή λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος. Η μόλυνση και στα δύο φύλα γίνεται από μικρόβια που εισέρχονται από την ουρήθρα και μολύνουν την κύστη. Ωστόσο οι γυναίκες, επειδή έχουν μικρό μήκος ουρήθρας, μολύνονται πολύ πιο συχνά, με την κυστίτιδα να αποτελεί την πιο συχνή μορφή ουρολοίμωξης (κυρίως μεταξύ 20-50 ετών). Επειδή λοιπόν το καλοκαίρι οι υψηλές θερμοκρασίες, η υγρασία από τα βρεγμένα μαγιό αλλά και η επαφή με την άμμο ευνοούν τα μικρόβια που προκαλούν τις ουρολοιμώξεις, διάβασε με προσοχή πώς θα τις αποφύγεις αλλά και, αν χρειαστεί, πώς θα τις αντιμετωπίσεις.
Τι προκαλεί συνήθως μια ουρολοίμωξη;
Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων (ΙΜΟΠ): Οι περισσότερες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προκαλούνται από βακτήρια που ζουν φυσιολογικά στο έντερο, ενώ το βακτήριο Escherichia coli (E. coli) είναι αυτό που ενοχοποιείται για την πλειονότητα των ουρολοιμώξεων. Κανονικά τα βακτήρια που εισέρχονται από την ουρήθρα στο ουροποιητικό σύστημα απομακρύνονται γρήγορα με την ούρηση, πριν εγκατασταθούν και προκαλέσουν συμπτώματα. Ωστόσο, μερικές φορές ξεπερνούν τη φυσική άμυνα του οργανισμού και προκαλούν τις ανεπιθύμητες λοιμώξεις. Η λοίμωξη στην ουρήθρα ονομάζεται ουρηθρίτιδα, ενώ στην ουροδόχο κύστη ονομάζεται κυστίτιδα. Τα βακτήρια μπορούν επίσης να «ταξιδέψουν» μέσω των ουρητήρων προς τα πάνω και να μολύνουν τα νεφρά (η λοίμωξη του νεφρού ονομάζεται πυελονεφρίτιδα).
Πόσο συχνές είναι οι ουρολοιμώξεις στις γυναίκες;
Για τις γυναίκες ο κίνδυνος να αναπτύξουν έστω ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης στη ζωή τους είναι μεγαλύτερος από 50%, ενώ περίπου το 20% των νεαρών γυναικών, μετά την πρώτη ουρολοίμωξη, μπορεί να έχουν υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, δηλαδή τρία ή και περισσότερα επεισόδια κάθε χρόνο. Οι γυναίκες –επισημαίνουν οι ειδικοί– είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ουρολοιμώξεις, κυρίως για ανατομικούς λόγους, αφού η ουρήθρα τους είναι πολύ μικρότερη από του άντρα, επιτρέποντας έτσι στα βακτήρια να μπουν γρήγορα στην κύστη. Αντίθετα, στον άντρα, για να εισβάλουν τα μικρόβια μέσα στην ουροδόχο κύστη, πρέπει να περάσουν από την πολύ μεγαλύτερου μήκους ουρήθρα. Επίσης, η γυναικεία ουρήθρα απέχει ελάχιστα εκατοστά από το αιδοίο και τον πρωκτό, όπου φυσιολογικά υπάρχουν μικρόβια. Ένας ακόμα σημαντικός λόγος που κάνει τις γυναίκες πιο ευάλωτες στην κυστίτιδα είναι η τριβή των γεννητικών τους οργάνων κατά τη σεξουαλική επαφή, επειδή με αυτό τον τρόπο τα μικρόβια ωθούνται από τις γύρω περιοχές στην ουρήθρα. Στην εμφάνιση της κυστίτιδας συμβάλλουν και οι διαταραχές της ορμονικής ισορροπίας που συντελούνται κατά την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση.
Τι αυξάνει τον κίνδυνο ουρολοίμωξης στους άντρες;
Οι ουρολοιμώξεις στους άντρες δεν είναι τόσο συχνές όσο στις γυναίκες, αλλά συνήθως είναι πιο σοβαρές και απαιτούν μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία. Όπως εξηγεί ο κ. Αλέξανδρος Παπαδόπουλος M.D. FEBU χειρουργός ουρολόγος - ανδρολόγος: «Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος στους άντρες είναι συχνά το αποτέλεσμα παρεμπόδισης της ροής των ούρων. Στις ηλικίες έως 5 ετών τα κύρια αίτια αφορούν ανατομική ανωμαλία σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού, στην εφηβεία τα αίτια συχνά σχετίζονται με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, ενώ μετά την ηλικία των 50 χρόνων η συχνότητα αυξάνεται εξαιτίας της υπερπλασίας του προστάτη. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη προκαλεί απόφραξη στη ροή των ούρων, παρακράτηση ούρων στην κύστη και ουρολοίμωξη. Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις στους άντρες συμβαίνουν, επίσης, αν συνυπάρχουν άλλες παθήσεις, όπως χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα, σακχαρώδης διαβήτης, καθετηριασμός της κύστης κ.ά. Σε μόλυνση του προστάτη συνήθως χρειάζεται θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα, για να καταπολεμηθεί το μικρόβιο (το ελάχιστο 15 ημέρες έως και 6 μήνες)».
Πώς γίνεται η διάγνωση
Για να διαγνωστεί η ουρολοίμωξη θα χρειαστεί να κάνεις μια γενική και μια καλλιέργεια ούρων, ώστε να εντοπιστεί το μικρόβιο και έπειτα, με την καθοδήγηση του γιατρού, να πάρεις το αντιβιοτικό που θα το καταπολεμήσει. Για τη θεραπεία των ουρολοιμώξεων λαμβάνονται αντιβιοτικά τα οποία έχουν επιλεγεί κατόπιν αντιβιογράμματος. Στις υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις ο γιατρός μπορεί να ζητήσει επιπλέον ειδικές εξετάσεις, για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο ουροποιητικό σύστημα (π.χ. υπερηχογράφημα νεφρών και κύστης). Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της λοίμωξης, τα συνυπάρχοντα προβλήματα του ασθενούς και το χορηγούμενο αντιβιοτικό.
Ο δεκάλογος της πρόληψης
Για να προλάβεις την ταλαιπωρία μιας ουρολοίμωξης οι ειδικοί του ΙΜΟΠ δίνουν τις παρακάτω συμβουλές:
- Να πίνεις άφθονα υγρά. Ιδιαίτερα νερό! Οκτώ με δέκα ποτήρια κάθε μέρα με μεσοδιαστήματα ωρών βοηθούν στην παραγωγή ούρων που παρασύρουν τα μικρόβια και τα κάνουν να αποβληθούν από τον οργανισμό.
- Μην αμελείς την επίσκεψη στην τουαλέτα. Μια τέτοια πρακτική σε χρόνια βάση θα απορρυθμίσει τη λειτουργία της ούρησης και μπορεί να καταστρέψει την κύστη σου. Επίσης, τα ούρα που παραμένουν στην κύστη δίνουν την ευκαιρία στα μικρόβια να αναπτυχθούν.
- Να ουρείς και να πλένεσαι πάντα πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή. Η καλή ενυδάτωση (1-2 ποτήρια νερό) πριν από την επαφή κάνει πιο εύκολη την ούρηση μετά.
- Έπειτα από ούρηση ή αφόδευση να σκουπίζεσαι πάντα από τα εμπρός προς τα πίσω, ώστε να μην επιμολύνεται το ουροποιητικό από τα μικρόβια του εντέρου.
- Φρόντιζε την υγιεινή της ευαίσθητης περιοχής (χωρίς να υπερβάλεις και χωρίς να χρησιμοποιείς αντισηπτικά).
- Απόφυγε τη χρήση πολύ στενών ρούχων και συνθετικών εσωρούχων.
- Πίνε χυμό cranberry (βακκινίων).
- Πίνε ξινόγαλα ή φάε γιαούρτι πρόβειο (με πέτσα). Περιέχει γαλακτοβάκιλο και προφυλάσσει από τις ουρολοιμώξεις και τις κολπίτιδες (μυκητιάσεις).
- Συμβουλεύσου έναν ουρολόγο εάν έχεις επεισόδιο ουρολοίμωξης.
- Μην χρησιμοποιείς εμπειρικά αντιβιοτικά σκευάσματα. Εάν εμφανίζεις ουρολοιμώξεις συχνά, τότε θα πρέπει να πάρεις ειδικές οδηγίες, όπως λήψη μιας δόσης χημειοπροφυλακτικού φαρμάκου πριν από κάθε επαφή.
Να θυμάσαι:
- Οι έγκυες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν ουρολοίμωξη σε σχέση με τις άλλες γυναίκες, και επιπλέον έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα τα μικρόβια να φτάσουν στα νεφρά και να κάνουν πυελονεφρίτιδα. Ο κύριος λόγος είναι η πίεση που ασκεί το έμβρυο στο ουροποιητικό σύστημα (κυρίως στους ουρητήρες), που κάποιες φορές προκαλεί απόφραξη και στάση των ούρων.
- Στις γυναίκες που χρησιμοποιούν διάφραγμα ή σπερματοκτόνες ουσίες για αντισύλληψη μπορεί να ευνοηθεί η ανάπτυξη των μικροβίων. Αν έχεις πρόβλημα με ουρολοιμώξεις, θα πρέπει να δοκιμάσεις άλλον τρόπο αντισύλληψης.
- Μετά τη σεξουαλική επαφή οι περισσότερες γυναίκες έχουν ένα σημαντικό αριθμό βακτηρίων στα ούρα τους, τα οποία όμως φυσιολογικά αποβάλλονται σε 24 ώρες. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στους άντρες, γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ούρηση και στα δύο φύλα μετά την επαφή.
- Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη είναι γνωστό ότι παρουσιάζουν συχνά ουρολοιμώξεις, τόσο όταν δεν είναι καλά ρυθμισμένοι, αφού τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στα ούρα αποτελούν «τροφή» για τα μικρόβια, όσο και γιατί η πάθηση συχνά συνοδεύεται από νευροπάθεια της κύστης.
ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 170.
Επικαιροποίηση: Ιούλιος 2015.
