Το θέμα των εναλλακτικών θεραπειών και της βοήθειας που μπορούν να προσφέρουν πέραν της κλασικής ιατρικής σε όσους αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα υγείας έρχεται και ξανάρχεται στη δημοσιότητα. Και παρότι υπάρχουν αρκετοί που ταυτίζουν οποιαδήποτε θεραπεία αποκλίνει από την κλασική ιατρική με την αγυρτεία, πολλές εναλλακτικές θεραπείες έχουν αναγνωριστεί από τον διεθνή ιατρικό κόσμο ως σημαντικά συμπληρώματα στην θεραπεία διαφόρων ασθενειών ακόμα και του καρκίνου. Εναλλακτικές –συμπληρωματικές θεραπείες εφαρμόζονται σε νοσοκομεία διεθνούς φήμης, παράλληλα με την κλασική ιατρική και αποτελούν αντικείμενα σοβαρής έρευνας από την επιστήμη. Ταυτόχρονα δεν είναι λίγοι αυτοί που καταφεύγουν σε θεραπείες «παράλληλες» με την κλασική ιατρική ή ακόμα χειρότερα και σε αντικατάστασή της. Δυστυχώς κανείς δεν γνωρίζει τον αριθμό αυτών των ατόμων καθώς συνήθως οι ασθενείς αποκρύπτουν από τον γιατρό τους ότι ακολουθούν μία ή περισσότερες εναλλακτικές θεραπείες και πρακτικές.
Αναζητώντας το σωστό «κοκτέιλ»
Στην έγκυρη βρετανική ιατρική επιθεώρηση The Lancet δημοσιεύθηκε πριν μερικά χρόνια η μαρτυρία ενός ασθενή που διαγνώστηκε με γλοιοβλάστωμα σε τέταρτο στάδιο, μια μορφή καρκίνου του εγκεφάλου. Είχε ελάχιστες πιθανότητες ίασης, ωστόσο υποβλήθηκε σε εγχείρηση, σε μια πολύ επιθετική χημειοθεραπεία και σε δύο αυτό-μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων. Παράλληλα όμως κατέφυγε σε οτιδήποτε βοήθεια μπορούσε να πάρει από άλλες κατευθύνσεις: ειδική διατροφή, βότανα και συμπληρώματα γνωστά για τις αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές τους ιδιότητες, ασκήσεις γυμναστικής, οραματισμό και διαλογισμό, ψυχοθεραπεία. Διάβαζε αμέτρητα σχετικά βιβλία, είχε την πνευματική υποστήριξη ενός ιερέα, φρόντιζε να γελά πολύ… Το αποτέλεσμα; Όλα αυτά τον βοήθησαν να αντέξει σε υψηλότερες δόσεις χημειοθεραπείας, και μάλιστα χωρίς εμετούς, ναυτίες, κόπωση, αιματολογικά προβλήματα—δεν είχε ούτε καν απώλεια των μαλλιών. Ο ογκολόγος του, επιφυλακτικός στην αρχή απέναντι σε όλα αυτά, έπαψε να φέρνει αντιρρήσεις βλέποντας ότι ο ασθενής πήγαινε καλά.
Μια όμορφη ιστορία που όμως δεν συμβαίνει εύκολα στη ζωή. Κι αυτό επειδή το σωστό κοκτέιλ που φτιάχνει μια αποτελεσματική θεραπεία δεν έχει βρεθεί – ίσως επειδή ο κάθε άνθρωπος είναι μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση.
Υπό συνεχή μελέτη
Οι μελέτες για την αποτελεσματικότητα των εναλλακτικών θεραπειών σε σοβαρές καταστάσεις είναι αντικρουόμενες λόγω ανεπαρκών στοιχείων και διαφορετικών μεθοδολογιών στην έρευνα. Άλλωστε ο όρος εναλλακτικές θεραπείες είναι μια ομπρέλα που καλύπτει πολλές μεθόδους. Από πολλές πλευρές πάντως γίνονται προσπάθειες να ξεκαθαριστούν τα πράγματα ώστε τουλάχιστον ορισμένες εναλλακτικές θεραπείες να γίνουν αποδεκτές, πάντα ως συμπληρωματικές της ορθόδοξης ιατρικής. Ένα από αυτά τα προγράμματα, το CAM-Cancer (Συντονισμένη Δράση για την Αξιολόγηση της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής στο Πεδίο του Καρκίνου) χρηματοδοτείται από το 5ο Κοινοτικό Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεντρώνει έρευνες, μελέτες, αναφορές αλλά και πληροφορίες για το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει σε κάθε χώρα της ΕΕ. (Μπορείτε να δείτε αυτό το υλικό στο Ίντερνετ, στο www.cam-cancer.org). Στο μεταξύ εμείς, σ’ αυτό το άρθρο, θα κάνουμε μια πιο συγκεκριμένη αναφορά σε θεραπείες που μπορούν να συμπληρώσουν «εναλλακτικά» μια θεραπευτική αγωγή.
Τα εναλλακτικά πλεονεκτήματα
Τι μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική θεραπεία σε κάποιον που αντιμετωπίζει μια βαριά ασθένεια;
- Πρώτα απ’ όλα, να βοηθήσει τον οργανισμό του να κινητοποιήσει τις δικές του δυνάμεις αυτοθεραπείας, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και την ενεργητικότητά του.
- Να βοηθήσει το σώμα να αντιμετωπίσει ορισμένα δυσάρεστα συμπτώματα με έναν ήπιο τρόπο, χωρίς επιπλέον φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Για παράδειγμα, τα ισχυρά παυσίπονα που δίνονται σε χρόνιους πόνους προκαλούν δυσκοιλιότητα και κατ΄ επέκταση κατάχρηση υπακτικών που διαιωνίζουν την αδράνεια του εντέρου. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη σε κατάχρηση μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερική αιμορραγία. Τα οπιοειδή αναλγητικά προκαλούν εθισμό και χρειάζονται όλο και υψηλότερες δόσεις.
- Κι ας μην ξεχνάμε ότι στις ανίατες επώδυνες καταστάσεις η έλλειψη του πόνου και των λοιπών ενοχλημάτων μπορεί να κάνει ΟΛΗ τη διαφορά στην ποιότητα ζωής και την ψυχολογία του ασθενή.
Η αντιμετώπιση όλων αυτών των «παράπλευρων» συμπτωμάτων που συνοδεύουν μια κατάσταση μπορεί να γίνει με εναλλακτικούς τρόπους. Με την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα υποκαταστήσουν την κανονική αγωγή αλλά θα υποδειχθούν και θα παρακολουθούνται από άτομα που έχουν την ανάλογη εκπαίδευση. Ας δούμε ποιες είναι αυτές οι θεραπείες.
Βελονισμός
Η αποδεκτή -και από την κλασική ιατρική- δράση του είναι η αναλγητική. Πραγματικά, οι «στρατηγικά» τοποθετημένες βελόνες του καταπολεμούν πόνους οιασδήποτε αιτιολογίας σε όλο το σώμα. Όμως πέρα από την αναλγησία, ο βελονισμός βοηθά στην αντιμετώπιση καταστάσεων που προέρχονται από δύσκολες θεραπείες, όπως από τη ναυτία της χημειοθεραπείας και την αποτοξίνωση των εσωτερικών οργάνων από βαριές φαρμακευτικές αγωγές μέχρι τη γενικότερη κόπωση, το στρες και την κατάθλιψη που συνοδεύουν συχνά τις σοβαρές ασθένειες.
Ομοιοπαθητική
Είναι από μόνη της ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό σύστημα, ωστόσο μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε περιπτώσεις όπου επιλέγεται ή επιβάλλεται μια κλασική θεραπεία. Τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των ενοχλήσεων και των παρενεργειών που συνδέονται με μια κατάσταση καθώς και στη θεραπευτική αντιμετώπισή της. Επίσης τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα έχουν πολύ μικρές περιεκτικότητες ενεργής ουσίας, καθώς λειτουργούν με το ενεργειακό «ίχνος» των συστατικών τους, ώστε να μην υπάρχουν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις με τη φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί ο ασθενής.
Μουσικοθεραπεία
Είναι γνωστή και προφανής η θετική επίδραση μιας χαλαρωτικής μουσικής στην ψυχολογική κατάσταση κάποιου που υποφέρει, αμβλύνοντας την αίσθηση του πόνου και ενισχύοντας τις αυτοθεραπευτικές δυνάμεις του οργανισμού. Υπάρχει ωστόσο μια άποψη που υποστηρίζει ότι οι θεραπευτικές επιδράσεις της μουσικής οφείλονται στην επίδραση των δονήσεων του ήχου σε κυτταρικό – αν όχι σε μοριακό—επίπεδο. Όποια και αν είναι η ερμηνεία, η επίδραση της μουσικής , ιδίως της κλασικής, είναι καταλυτική και υπάρχουν συγκεκριμένα μουσικά κομμάτια που συστήνονται για θεραπευτικούς σκοπούς. Στη χώρα μας το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο έχει από καιρό εντάξει τη μουσικοθεραπεία στις αγωγές των ασθενών.
Τεχνικές χαλάρωσης, αυτοϋπνωσης, διαλογισμού και οραματισμού
Βοηθούν να μειώσει κανείς σημαντικά την αίσθηση του πόνου αλλά και να αντιμετωπίσει το στρες και την κατάθλιψη που συνδέονται με την ασθένειά του. Ορισμένες τεχνικές οραματισμού –τις οποίες μπορούν να μάθουν ακόμα και τα παιδιά - πιστεύεται ότι μπορεί να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, λειτουργώντας στη βάση ότι η νοητική στάση επηρεάζει άμεσα στις σωματικές αντιδράσεις.
Ψυχολογική υποστήριξη
Διάφορες τεχνικές ψυχοθεραπείας μπορεί να προσφέρουν σημαντική βοήθεια όχι μόνο στο να αντιμετωπίσει κανείς την ψυχολογική επιβάρυνση, αλλά και να εξερευνήσει την ουσία και τη σύνδεση των προβλημάτων υγείας του με τη στάση του απέναντι στη ζωή. Παράλληλα να ενισχύσει την αισιοδοξία του. Η θεραπευτική ύπνωση, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, η ψυχανάλυση είναι μερικές προσεγγίσεις που μπορεί να βοηθήσουν. Ωστόσο θα πρέπει προηγουμένως να γίνει η κατάλληλη διάγνωση, για την περίπτωση που ο ασθενής χρειάζεται βοήθεια ψυχιάτρου και όχι μόνο ψυχολόγου ή ψυχοθεραπευτή.
Ενεργειακές θεραπείες
Αν και οι περισσότερες εναλλακτικές θεραπείες δουλεύουν ενισχύοντας την ενέργεια του οργανισμού, εδώ αναφερόμαστε σε εκείνες που επιδρούν στη ροή της ενέργειας του σώματος, με τη χρήση είτε μόνο των χεριών του θεραπευτή, όπως στο ρέικι ή στο healing, είτε με ειδικά μηχανήματα, όπως στο βιοσυντονισμό. Στην πρώτη περίπτωση, το αποτέλεσμα εξαρτάται από την ικανότητα του θεραπευτή και τη (νοητική) δεκτικότητα του θεραπευομένου. Στη δεύτερη, οι ειδικές συσκευές αποσκοπούν στην τόνωση των οργάνων και των συστημάτων του σώματος αλλά και στην αποβολή της τοξικότητας που μπορεί να έχει προκληθεί από ισχυρά φάρμακα. Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει καμία αντένδειξη ή παρενέργεια.
Διατροφικές θεραπείες
Η κατάλληλη διατροφή είναι ιδιαίτερα σημαντική για μια θεραπεία, παρόλο που συνήθως οι κλασικοί γιατροί δεν δίνουν αυστηρές κατευθύνσεις αν δεν συντρέχει κάποιο πρόβλημα του μεταβολισμού ή του πεπτικού συστήματος. Ωστόσο ένας ασθενής μπορεί να βοηθηθεί σημαντικά με την κατάλληλη τροποποίηση του διαιτολογίου του, πάντα όμως συμβουλευόμενος ειδικό.
Βοτανοθεραπεία
Οι ουσίες των βοτάνων αποτελούν τη βάση της σύγχρονης φαρμακευτικής, οπότε η χρήση στην «καθαρή» μορφή τους μπορεί να βοηθήσει σημαντικά την ίαση. Ωστόσο το γεγονός ότι προέρχονται από τη φύση δεν σημαίνει ότι δεν έχουν χημική δράση, ακριβώς όπως τα φάρμακα. Επιπλέον μπορεί να αποδειχθούν τοξικά υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Γι αυτό δεν θα πρέπει να λαμβάνονται χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ειδικού ο οποίος θα πρέπει να έχει γνώση των φαρμάκων που παίρνεις για να εκτιμήσει τις αλληλεπιδράσεις.
Οι παρεχόμενες πληροφορίες στοχεύουν αποκλειστικά στην ενημέρωση και δεν προτρέπουν προς την επιλογή εναλλακτικών θεραπευτικών μεθόδων έναντι της κλασικής ιατρικής. Αν έχεις οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, συμβουλέψου πρώτα το γιατρό σου.
ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΖΟΥΡΑΚΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 91
Update: Φεβρουάριος 2016.
