Η φλεγμονώδης αντίδραση, ή απλώς φλεγμονή, είναι ένας απαραίτητος μηχανισμός κινητοποίησης του αμυντικού μας συστήματος, ο οποίος ενεργοποιείται όταν το σώμα αντιληφθεί κάποιο δυνητικά βλαπτικό παράγοντα, π.χ. τραυματισμό ή προσβολή από παθογόνα μικρόβια, και εκδηλώνεται με μια σειρά τυπικών συμπτωμάτων, τοπικών ή πιο γενικευμένων. Στην ιατρική ορολογία η ύπαρξη φλεγμονής υποδηλώνεται με την προσθήκη της κατάληξης «–ίτιδα» στο όνομα της προσβληθείσας περιοχής, ιστού ή οργάνου. Για παράδειγμα, η φλεγμονή στα ούλα προσδιορίζεται ως ουλίτιδα, στο δέρμα ως δερματίτιδα, στις αρθρώσεις ως αρθρίτιδα, στους τένοντες ως τενοντίτιδα.
Ποια είναι τα τυπικά συμπτώματα;
Ο εντοπισμός, η ένταση, η διάρκεια και η εξέλιξη των συμπτωμάτων διαφοροποιούνται ανάλογα με το αίτιο και τον ιστό που έχει ερεθιστεί, τραυματιστεί ή μολυνθεί, σχεδόν όμως πάντα στη θέση της φλεγμονής παρουσιάζονται ερυθρότητα, αίσθημα καύσου, οίδημα, πόνος και δυσλειτουργία. Όταν π.χ. κάποιοι ιοί προσβάλλουν το φάρυγγα, εμφανίζονται συνήθως πρήξιμο στην περιοχή του λαιμού, εσωτερική φαγούρα, κάψιμο, δυσκολία και πόνος κατά την κατάποση. Παρομοίως όταν συμβεί ένας τραυματισμός στο γόνατο, τότε αυτό πρήζεται, πονάει και δεν μπορεί να κινηθεί όπως πριν, δυσλειτουργεί δηλαδή, μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη.
Κρυφή φλεγμονή
Τόσο η οξεία όσο και η χρόνια φλεγμονή γίνονται αντιληπτές από τα συμπτώματα που προκαλούν, ωστόσο διαφέρουν η ένταση και η διάρκεια αυτών. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις η χρόνια φλεγμονή μπορεί να μη δίνει τα τυπικά συμπτώματα, π.χ. ο ασθενής δεν αισθάνεται πόνο. Αυτής της μορφής η «σιωπηλή» χρόνια φλεγμονή, της οποίας την ύπαρξη αγνοούμε, γιατί αρχικά είναι ασυμπτωματική, χαρακτηρίζεται ως υποκλινική ή λανθάνουσα ή ανεπαίσθητη ή χαμηλού βαθμού χρόνια φλεγμονή ή απλώς κρυφή φλεγμονή.
Συνήθεις βλαπτικοί παράγοντες
Παχυσαρκία, ανθυγιεινή διατροφή, κάπνισμα, καθιστική ζωή, ελλιπής ή υπερβολική σωματική άσκηση, παρατεταμένο άγχος, κακή ποιότητα ύπνου, χρόνιες μικροβιακές μολύνσεις, αλλεργιογόνα τροφίμων ή περιβάλλοντος και κάθε είδους ξένες ουσίες (ξενοβιοτικά) που αθροίζονται μέσα στο σώμα, π.χ. βαρέα μέταλλα, είναι οι συνηθέστεροι παράγοντες δημιουργίας κρυφής φλεγμονής αλλά και ανεπιτυχούς αντιμετώπισής της από τον οργανισμό.
Και το ανοσοποιητικό απορρυθμίζεται
Φυσιολογικά κάθε φλεγμονή έχει αρχή και τέλος, δηλαδή αφού εκδηλωθεί και διεγείρει το ανοσοποιητικό ενάντια στο βλαπτικό παράγοντα, κάνει τον κύκλο της και τελειώνει με την αποκατάσταση του προβλήματος. Στην περίπτωση όμως της κρυφής χρόνιας φλεγμονής η προσπάθεια εξουδετέρωσης του βλαπτικού παράγοντα και ίασης του οργανισμού συνεχίζεται για πολύ καιρό χωρίς να ολοκληρώνεται επιτυχώς. Έτσι προκαλείται μόνιμη υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού, που κάποια στιγμή μπορεί να επιφέρει την απορρύθμισή του. Το απορρυθμισμένο ανοσοποιητικό αρχίζει να αντιδρά εσφαλμένα και αντί να επιτίθεται μόνο στους πραγματικούς εχθρούς του οργανισμού, αναγνωρίζει λανθασμένα ως ξένα στοιχεία τους ιστούς του σώματος και ξεκινάει επίθεση εναντίον τους, προκαλώντας τους έτσι φθορές, δυσλειτουργίες και σοβαρές βλάβες.
Ποιες είναι οι συνέπειες;
Οι κρυφές χρόνιες φλεγμονές ενοχοποιούνται για την εκδήλωση αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακών προβλημάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων, νευρολογικών παθήσεων, όπως το Alzheimer, και ορισμένων καρκίνων, ενώ συσχετίζονται με αλλεργικές αντιδράσεις, δυσλειτουργίες του μεταβολισμού, μεταβολικό σύνδρομο, παχυσαρκία, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και πρόωρη γήρανση.
Μήπως έχεις κρυφή φλεγμονή; Δες στην επόμενη σελίδα πώς θα το καταλάβεις...
Μήπως έχω κρυφή φλεγμονή;
Όσο περισσότερα από τα παρακάτω ισχύουν τόσο πιθανότερο είναι:
-
Αρρωσταίνετε συχνά, π.χ. από ιώσεις.
-
Πάσχετε από χρόνια ασθένεια, π.χ. υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη.
-
Λαμβάνετε φάρμακα μακροχρόνια, π.χ. κατά της υψηλής χοληστερίνης.
-
Υποφέρετε από «μόνιμους» πονοκεφάλους ή ημικρανίες ή αλλεργίες.
-
Το σωματικό σας βάρος είναι αυξημένο ή είστε παχύσαρκη/-ος.
-
Έχετε συσσώρευση λίπους στην κοιλιά ή/και σχήμα σώματος «μήλο».
-
Καπνίζετε ή/και κάνετε χρήση άλλων τοξικών ουσιών.
-
Διατρέφεστε ανθυγιεινά, καταναλώνετε πολλά βιομηχανικώς επεξεργασμένα τρόφιμα και πρόχειρα φαγητά.
-
Δεν τρώτε αρκετά ωμά λαχανικά και φρούτα, σχεδόν το σύνολο της τροφής σας είναι μαγειρεμένο.
-
Κάνετε καθιστική ζωή ή, αντίθετα, γυμνάζεστε υπερβολικά.
-
Παρότι γυμνάζεστε συστηματικά, δεν έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
-
Δεν κοιμάστε καλά ή/και ξυπνάτε το πρωί κουρασμένη/-ος.
-
Νιώθετε ανεξήγητη υπνηλία και συνεχή κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
-
Είστε υπερβολικά αγχωμένη/-ος, δεν χαλαρώνετε σχεδόν καθόλου.
-
Ζείτε σε μολυσμένο περιβάλλον ή/και έρχεστε συχνά σε επαφή με τοξικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών (κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές κ.ά.).
Εργαστηριακός έλεγχος
Η ύπαρξη ή όχι φλεγμονής καθώς και η σοβαρότητα αυτής αξιολογούνται ιατρικώς με διάφορους τρόπους. Εντούτοις τις πιο αντικειμενικές ενδείξεις δίνουν οι εργαστηριακές μετρήσεις της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στο αίμα και δευτερευόντως των λευκών αιμοσφαιρίων, ιντερλευκίνης-6 (IL-6), ταχύτητας καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ), ινωδογόνου (παράγων Ι της πήξεως) και κορτιζόλης.
Μείνε συντονισμένη για να διαβάσεις πώς θα προλάβεις τις κρυφές φλεγμονές και πώς θα αντιμετωπίσεις τις ήδη υπάρχουσες.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 173
Update: Νοέμβριος 2016
