Ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης του 20ού αιώνα σε όλο τον κόσμο είναι ο Πάμπλο Πικάσο. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της κάλπης των τεχνών, όπως διαμορφώθηκε από τους ψηφοφόρους των Τάιμς του Λονδίνου και της συνεργασίας τους με την γκαλερί Σαάτσι, που κάλεσαν τους διαδικτυακούς αναγνώστες τους να συντάξουν τη λίστα με τους 200 κορυφαίους καλλιτέχνες από το 1900 έως σήμερα.
Με μια πρώτη ματιά, ο πίνακας των διακοσίων μοιάζει αρκετά αναμενόμενος. Ομως, με μια προσεκτικότερη, διακρίνουμε κάποια παράδοξα.
Μετά τον Ισπανό ζωγράφο, βρίσκουμε κατά σειρά τους Πολ Σεζάν (2), Γκούσταβ Κλιμτ (3), Κλοντ Μονέ (4), Μαρσέλ Ντισάν (5), Ανρί Ματίς (6), Τζάκσον Πόλοκ (7), Αντι Γουόρχολ (8), Βίλεμ ντε Κούνινγκ (9) και Πιέτ Μοντριάν (10).
Τι δουλειά, όμως, έχει ο Μάρτιν Κίπενμπεργκερ στην 20ή θέση -πάνω από τον Κλέε (21), τον Εγκον Σίλε (22), τον Αλμπέρτο Τζιακομέτι (25) και τον Σαλβαντόρ Νταλί (26)- θα μπορούσε δίκαια να αναρωτηθεί κάποιος (ο Κίπενμπεργκερ, 1953-1997, είναι κυρίως γνωστός για τον γλυπτό του εσταυρωμένο βάτραχο και την προκλητική προσωπικότητά του).
Αξιοπρόσεκτη είναι και η θέση της Μεξικάνας ζωγράφου Φρίντα Κάλο στη 19η θέση - η μοναδική γυναίκα της εικοσάδας των καλύτερων.
Η απάντηση είναι πως είναι πιθανό να αντιπροσωπεύει τη γυναικεία ψήφο, αλλιώς δεν εξηγείται η καλλιτεχνική ανωτερότητά της από τον Εντβαρτ Μουνκ (47ος) με τη βγαλμένη από άλλο κόσμο οδυνηρή «Κραυγή» του.
Ακόμα κι έτσι όμως υπάρχουν ενστάσεις, γιατί δεν θα μπορούσε κάλλιστα να βρίσκεται στη θέση της η Λουίζ Μπουρζουά, αντί της 70ης στην οποία βρέθηκε;
«Δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι στον κόσμο που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν για τους καλύτερους 200 καλλιτέχνες στον κόσμο ή για την πραγματική κατάταξή τους», σχολιάζει ο Τσάρλς Σαάτσι, ιδιοκτήτης της ομώνυμης γκαλερί στο Λονδίνο. Ομως θεωρεί πως οι ψηφοφόροι φέρθηκαν «κάπως άκαρδα στους "γίγαντες" του αιώνα, όπως οι Ρενουάρ (47), Μονιτιλιάνι (58) και Μπόις (δεν είναι πουθενά στη λίστα των 200), οι οποίοι προφανώς θεωρούνται λιγότερο σχετικοί με το σήμερα».
Πάντως, τα αποτελέσματα φανερώνουν ισχυρή κλίση προς τους πρώιμα μοντέρνους, προς προσωπικά στυλ και πειράματα που χρειάστηκε περίπου ένας αιώνας για να κατασταλάξουν.
Οι πέντε πρώτοι καλλιτέχνες είναι νεκροί εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια. Ο μοναδικός εν ζωή της λίστας των 20 είναι ο Τζάσπερ Τζονς στη 18η θέση, ενώ ο Ρόμπερτ Ράουζενμπεργκ που πέθανε πέρυσι βρίσκεται στη 13η θέση με 4.000 ψήφους διαφορά. Επίσης, μεγαλύτερη φαίνεται να είναι και η προτίμηση του κοινού προς τη ζωγραφική, αφού ο πρώτος γλύπτης που συναντάμε είναι ο Κονσταντίν Μπρανκούζι στη 16η θέση.
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι οι σταρ της σύγχρονης τέχνης -με τα μοσχοπουλημένα έργα και τις συχνές εμφανίσεις στα μίντια- βρίσκονται σε διπλανές θέσεις: Τζεφ Κουνς (51), Τρέισι Εμιν (52) και Ντέμιαν Χιρστ (53) - οι τελευταίοι έχουν μόνο μία ψήφο διαφορά.
Μοναδικός Ελληνας της λίστας είναι ο Γιάννης Κουνέλλης στην 183η θέση, ο οποίος όμως εργάζεται στο εξωτερικό. Εκτός και αν κατατάξουμε στους Ελληνες και τον Τζιόρτζιο ντε Κίρικο, που γεννήθηκε στον Βόλο κι έζησε για λίγο στην Ελλάδα, ο οποίος βρίσκεται στη 44η θέση...
Η ΠΡΩΤΗ ΕΙΚΟΣΑΔΑ
Οι 20 κορυφαίοι καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, σύμφωνα με την ψηφοφορία των Τάιμς είναι οι:
1. Πάμπλο Πικάσο
2. Πολ Σεζάν
3. Γκούσταβ Κλιμτ
4. Κλοντ Μονέ
5. Μαρσέλ Ντισάν
6. Ανρί Ματίς
7. Τζάκσον Πόλοκ
8. Αντι Γουόρχολ
9. Βίλεμ ντε Κούνιγκ
10. Πιέτ Μοντριάν
11. Πολ Γκογκέν
12. Φράνσις Μπέικον
13. Ρόμπερτ Ράουζενμπεργκ
14. Ζορζ Μπρακ
15. Βασίλι Καντίνσκι
16. Κονσταντίν Μπρανκούζι
17. Καζιμίρ Μάλεβιτς
18. Τζάσπερ Τζονς
19. Φρίντα Κάλο
20. Μάρτιν Κίπενμπεργκερ
Σοφία Στυλιανού
