Παρά το γεγονός ότι πνευμονιοκοκκική νόσος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επιβαρύνσεις για την υγεία παγκοσμίως, είναι επίσης μία από εκείνες που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό. Μάθε λοιπόν για το επικίνδυνο μικρόβιο που μπορεί να προκαλέσει από ήπιες λοιμώξεις, όπως η ωτίτιδα, μέχρι πιο σοβαρές, όπως η πνευμονία ή η μηνιγγίτιδα, αλλά και για το εμβόλιο που θα σε προστατεύσει από τον πνευμονιόκκοκο και τις επιπλοκές του.

Τι είναι η πνευμονιοκοκκική νόσος και ποιες οι επιπτώσεις της στον οργανισμό;

Στον όρο «πνευμονιοκοκκική νόσος» περιλαμβάνεται μια ομάδα λοιμώξεων που προκαλούνται από το βακτήριο Streptococcus pneumoniae, γνωστό ως πνευμονιόκοκκος, το οποίο μπορεί να προσβάλει άτομα όλων των ηλικιών, όπως παιδιά μικρότερης ηλικίας, ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και άτομα με ορισμένες χρόνιες παθήσεις, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμoύ Υγείας (ΠΟΥ), προκαλεί περίπου 1,6 εκατ. θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, κυρίως σε βρέφη και ηλικιωμένους, ενώ η διεισδυτική μορφή της νόσου αποδεικνύεται θανατηφόρος σε ποσοστό έως και 20% των ενηλίκων που έχουν προσβληθεί.

Υπάρχει τρόπος πρόληψης;

Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου αποτελεί το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για την πρόληψη της νόσου. Πρόκειται για το13δύναμο συζευγμένο αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο όπως ονομάζεται, το οποίο είναι στον υποχρεωτικό εμβολιασμό των βρεφών, παράλληλα όμως η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού το έχει εντάξει και για τον προληπτικό εμβολιασμό και των ενηλίκων, κυρίως στο ηλικιακό φάσμα των 50 ετών και άνω, που η πρόληψη έναντι της πνευμονιοκοκκικής νόσου είναι εξίσου σημαντική όσο και στα παιδιά. Εκτός λοιπόν από τη γνωστή ασφαλή παιδιατρική του εφαρμογή, το 13δύναμο συζευγμένο αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο είναι πλέον εγκεκριμένο και για τον εμβολιασμό (ενεργητική ανοσοποίηση) ενηλίκων άνω των 50 ετών, με στόχο την πρόληψη της διεισδυτικής νόσου, η οποία προκαλείται από τον πνευμονιόκοκκο.

Ποια προστασία παρέχει;

Συγκεκριμένα παρέχει κάλυψη ενάντια στους 13 πιο συχνούς πνευμονιοκοκκικούς ορότυπους που προκαλούν τη νόσο σε ενηλίκους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που σχετίζονται με αυξημένη θνησιμότητα και αντοχή στα αντιβιοτικά. Η αποδεδειγμένη μάλιστα υψηλή αντοχή του πνευμονιόκοκκου στα αντιβιοτικά έχουν οδηγήσει τον ΠΟΥ στο σημείο να αναδείξει την πνευμονιοκοκκική νόσο ως την πρώτη σε συχνότητα αιτία θανάτου παγκοσμίως, που μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό.

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται τελικά και γιατί;

Σύμφωνα με τον καθηγητή Javier Garau, πρόεδρο της SAATI (Supporting Active Ageing Through Immunisation) και πρώην πρόεδρο της ESCMID (European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases): «Ο εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου με το 13δύναμο συζευγμένο εμβόλιο συνιστάται να γίνεται σε όλους τους ενήλικες άνω των 50 ετών –με μόνο μία δόση εφάπαξ– ακόμα και στους υγιείς, καθώς η ηλικία θεωρείται παράγοντας κινδύνου για λοίμωξη από πνευμονιόκοκκο». Επίσης έχει πάρει ένδειξη να χορηγείται και στις ηλικίες 18-49 ετών (σε ειδικές ομάδες πληθυσμού) και έτσι απευθύνεται πλέον σε όλες τις ηλικίες, προσφέροντας προστασία από τις πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις (όπως είναι η πνευμονία, η μηνιγγίτιδα, η σηψαιμία και η οξεία μέση ωτίτιδα).

Πόσο κοστίζει;

Το εμβόλιο αποζημιώνεται 100% από όλα τα Ταμεία και αυτό αφορά όλους τους πολίτες άνω των 50 ετών.

Να θυμάσαι

• Έως τη συμπλήρωση του 5ου έτους της ηλικίας τους τα παιδιά έχουν περιορισμένες ικανότητες να αναπτύξουν αντισώματα κατά του πνευμονιόκοκκου. Αυτή είναι και η αιτία του συγκριτικά υψηλού κινδύνου μετάδοσης της πνευμονιοκοκκικής νόσου που παρατηρείται στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα και της εξαιρετικά υψηλής συχνότητας εμφάνισης ασθενειών κατά τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής.
• Οι ενήλικες 50 ετών και άνω, των οποίων η ανοσοποιητική λειτουργία φθίνει φυσιολογικά, διατρέχουν επίσης το μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από δευτερογενή λοίμωξη μιας γρίπης (κυρίως από την πνευμονοκοκκική νόσο). Στους άνω των 60 ετών, μάλιστα, ο κίνδυνος σχεδόν διπλασιάζεται.
• Μεταξύ των παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο πνευμονιοκοκκικής νόσου περιλαμβάνονται το κάπνισμα και ο αλκοολισμός, ακόμα και σε άτομα καθ' όλα υγιή. * Επιπλέον, κάποια νοσήματα, στα οποία περιλαμβάνονται η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το άσθμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια καρδιακή νόσος και οποιαδήποτε νόσος με ανοσοκαταστολή ή ανοσοανεπάρκεια, ενδέχεται να επιτείνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης πνευμονιοκοκκικής νόσου.
• Κάποιος που έχει προσβληθεί από τη νόσο μπορεί να τη μεταδώσει με σταγονίδια μέσω του βήχα ή του φτερνίσματος.
• Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου μπορεί να συγχορηγηθεί και με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης.
• Για τον εμβολιασμό των ενηλίκων χρειάζεται μόνο μία δόση του εμβολίου, η οποία χορηγείται σε μία δόση.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 173

Update: Φεβρουάριος 2016.