Ανακάλυψες πρόσφατα ότι η αιτία για τα πεπτικά προβλήματα (φούσκωμα στην κοιλιά, συχνές διάρροιες) αλλά και οι πόνοι στις κλειδώσεις που σε βασανίζουν εδώ και καιρό οφείλονται σε μια τροφική δυσανεξία στη γλουτένη (δηλαδή την πρωτεΐνη, που βρίσκεται στον καρπό του σιταριού, του κριθαριού, της σίκαλης και της βρώμης) τη λεγόμενη «κοιλιοκάκη». Και όπως σε συμβούλεψε ο γιατρός, πρέπει να διαγράψεις οριστικά από το διαιτολόγιό σου τις τροφές που παρασκευάζονται από αλεύρι. Κάτι που δεν σου είναι και πολύ εύκολο, αφού αλεύρι περιέχουν τα ζυμαρικά που λατρεύεις, οι πίτσες, τα γλυκά και πολλές ακόμα από τις πιο νόστιμες γαστριμαργικές απολαύσεις. Όμως πρέπει να ξέρεις ότι η απομάκρυνση της γλουτένης από τη διατροφή σου είναι η μια και μοναδική θεραπεία στο πρόβλημα σας.
Κοιλιοκάκη; Τι είναι πάλι αυτό;
Όπως επισημαίνει ο κ. Άλεξ Μπετροσιάν, ειδικός παθολόγος στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, του Ευγενίδειου Θεραπευτηριου: «Η αντίδραση του οργανισμού στη γλουτένη, έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή του εσωτερικού τοιχώματος του λεπτού εντέρου. Τα άτομα λοιπόν με κοιλιοκάκη, εξ αιτίας της φλεγμονής που προκαλεί η γλουτένη στο έντερό τους, συνήθως παρουσιάζουν χρόνια διάρροια ή –-σπανιότερα- δυσκοιλιότητα, αέρια και φούσκωμα στην κοιλιά, σιδηροπενική αναιμία, εξανθήματα (στα γόνατα, τους αγκώνες, τους γλουτούς, την πλάτη).
Δεν έχει ηλικία
Τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν σταδιακά σε ένα άτομο οποιασδήποτε ηλικίας, αλλά και σε ένα βρέφος μερικούς μήνες μετά από την έναρξη διατροφής με προϊόντα που εμπεριέχουν γλουτένη π.χ φαρίν λακτέ. (όταν έχει αρχίσει να σιτίζεται την στερεά τροφή). Επίσης τα παιδιά με την συγκεκριμένη δυσανεξία, εμφανίζουν αδυναμία στο να αναπτυχθούν κανονικά, καθώς και μειωμένη ενεργητικότητα (εξ αιτίας της αναιμίας).
Επηρεάζει και τη γονιμότητα
Εκτός από τα παραπάνω τυπικά κλινικά συμπτώματα η κοιλιοκάκη συχνά συνοδεύεται και από άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες όπως: ανεξήγητη υπoγoνιμότητα, απoβoλές εμβρύoυ, πρόωρoυς τoκετούς ή γέννηση λιποβαρών νεoγνών. Η αρθρίτιδα και η αρθραλγία είναι επίσης κλινικές εκδηλώσεις της κoιλιoκάκης, καθώς κοντό ανάστημα και γενικά καθυστέρηση στην σωματική ανάπτυξη (όταν το πρόβλημα εμφανίζεται στην παιδική ηλικία)».
Πώς θα μάθω αν έχω πρόβλημα;
Σύμφωνα με μελέτες που παρουσιάστηκαν στο Πανελλήνιο Συνέδριο Εσωτερικής Παθολογίας, στo 50% των περιπτώσεων, η κοιλιοκάκη εκδηλώνεται και χωρίς κλινικά συμπτώματα. Δηλαδή, δεν υπάρχουν τα τυπικά συμπτώματα της νόσου όπως π.χ η χρόνια διάρροια, τα φουσκώματα κλπ. ΄Και βέβαια η έλλειψη συμπτωμάτων δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την διάγνωση. Η οποία -τονίζει ο κ Μπετροσιάν-, γίνεται αρχικά με αιματολογικές εξετάσεις, όπου ανιχνεύονται ειδικού τύπου αντισώματα, όπως τα αντισώματα έναντι της γλιαδίνης, του ενδομυίου και της ιστικής τρανσγλουταμινάσης, ενώ επιβεβαιώνεται με γαστροσκόπηση και βιοψία του λεπτού εντέρου όπου εμφανίζονται οι χαρακτηριστικές για τη νόσο αλλοιώσεις. Oι σύγχρονες ιατρικές πρακτικές απαιτούν για την οριστική διάγνωση μία σειρά από τρεις βιοψίες, μετά από εναλλαγή δίαιτας με και χωρίς γλουτένη.
H μόνη θεραπεία: Κόψε μαχαίρι τις τροφές με γλουτένη
Παρόλο που η κοιλιοκάκη είναι μία αρκετά σοβαρή χρόνια πάθηση, είναι σημαντικό το γεγονός ότι αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά, χωρίς φάρμακα ή ιατρικές επεμβάσεις. Η μοναδική θεραπεία είναι να κόψετε οριστικά από το διαιτολόγιο σου, τις τροφές που περιέχουν γλουτένη (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρόμη, καθώς και όλα τα προϊόντα που παρασκευάζονται από αυτά τα δημητριακά). Αντίθετα, μπορούν να καταναλώνονται άνετα άλλα δημητριακά (όπως ρύζι ή καλαμπόκι). Επίσης, επειδή η γλουτένη προστίθεται σε πολλά τυποποιημένα προϊόντα, θα πρέπει να διαβάζεις πολύ προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων, πριν τις καταναλώσεις.
Tροφές που ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ
- Γάλα φρέσκο, εβαπορέ, σε σκόνη, συμπυκνωμένο, πλήρες ή αποβουτυρωμένο, σακχαρούχο και γαλακτοκομικά προϊόντα (χωρίς προσμίξεις).
- Κρέμες από γάλα, καλαμποκάλευρο ή ριζάλευρο, γιαούρτι, άσπρα τυριά, κρεμμώδη cottage cheese.
- Όλων των ειδών φρέσκα ή κατεψυγμένα κρέατα, πουλερικά, ψάρια (και σε κονσέρβα), αυγά.
- Ψωμί, φρυγανιές, κράκερς κτλ. παρασκευασμένα από καλαμποκάλευρο, ρυζάλευρο, πατατάλευρο, αλεύρι από σόγια.
- Πατάτες, γλυκοπατάτες, ρύζι, καλαμπόκι, χυλός από καλαμπόκι.
- Όλα τα λαχανικά: φρέσκα, κατεψυγμένα ή σε κονσέρβα (χωρίς σάλτσα), καθώς και όλα τα όσπρια.
- Όλα τα φρέσκα φρούτα, κατεψυγμένα ή σε κονσέρβα και οι χυμοί τους.
- Λάδι, βούτυρο, μαργαρίνη, φυστικοβούτυρο, μπέικον, ελιές.
- Καφές, τσάι, αναψυκτικά, κακάο, αφού ελεγχθεί η ετικέτα τους.
- Ζελέ, μέλι, μαρμελάδα, ζάχαρη, σοκολάτα, παγωτά (προσοχή στην ετικέτα των τροφίμων για την σύνθεση τους)
- Πουτίγκα ρυζιού, πουτίγκα καλαμποκιού ή κέικ παρασκευασμένα από τα επιτρεπόμενα άλευρα.
- Σάλτσες παρασκευασμένες από κρέμα γάλακτος, αλεύρι καλαμποκιού ή άλλα επιτρεπόμενα ειδικά άλευρα χωρίς γλουτένη
- Γνήσια μπαχαρικά και αρώματα, αλάτι, μουστάρδα από σκόνη, ξύδι, πιπέρι, πιπεριές.
Τροφές που ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ
- Κρέμες που περιέχουν αλεύρι, κορν-φλάουρ
- Κατεργασμένα κρέατα που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, βρώμη ή σίκαλη.
- Αλλαντικά άγνωστης σύστασης.
- Ψωμί από σιτάρι ή σίκαλη, καθώς και κουλουράκια, φρυγανιές, κέικς, σάντουιτς, τοστ ή οτιδήποτε άλλο αρτοσκεύασμα περιέχει γλουτένη.
- Μακαρόνια, σπαγγέτι, φιδές, χυλοπίτες, κριθαράκι και άλλες πάστες ζυμαρικών.
- Δημητριακά εμπορίου που περιέχουν γλουτένη.
- Λαχανικά σε κονσέρβα με σάλτσα, φασόλια σε κονσέρβα, έτοιμες σαλάτες.
- Κατεργασμένα φρούτα με προϊόντα που περιέχουν γλουτένη.
- Όλα τα είδη εμπορίου τύπου snack (γαριδάκια κ.τ.λ.).
- Σούπες εμπορίου, επιδόρπια και γλυκά εμπορίου (καραμέλες) που συνήθως έχουν σαν συστατικό τους γλουτένη.
- Έτοιμες σάλτσες ή σάλτσες κονσέρβας.
Πού να απευθυνθείς
Για τα άτομα που πάσχουν από δυσανεξία στη γλουτένη, υπάρχει η Ελληνική Εταιρεία για την Κοιλιοκάκη. Πρόκειται για ιδιωτική πρωτοβουλία που έχει ως σκοπό την ενημέρωση των μελών της σε θέματα που σχετίζονται με τη νόσο, τα ασφαλιστικά ταμεία που την καλύπτουν, ενώ παρέχει και επαρκή πληροφόρηση για ζητήματα που αφορούν τους ασθενείς με κοιλιοκάκη.
Με μια ματιά
- Κοιλιοκάκη σημαίνει δυσανεξία (κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται) στη γλουτένη, πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη. Η αντίδραση του οργανισμού είναι η παραγωγή ειδικών (αντιγλιαδινικών) αντισωμάτων, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του εσωτερικού τοιχώματος του λεπτού εντέρου.
- Περίπου στο 100% των περιπτώσεων κοιλιοκάκης διαπιστώνονται ήπιες έως σoβαρές ιστoλoγικές βλάβες στo έντερo οι οποίες όμως υπoχωρoύν μετά από συστηματική δίαιτα χωρίς γλoυτένη.
- Εναλλακτικές τροφές χωρίς γλουτένη υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο εμπόριο, κυρίως σε φαρμακεία, με μόνη διαφορά το κόστος, που είναι επιβαρυμένο σε σχέση με τα «συμβατικά» τρόφιμα.
ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 105
Update: Μάιος 2016.
