Ένα αγωνιώδες, οδυνηρό ταξίδι του πνεύματος και του μυαλού, με επίκεντρο τον τραγικό ήρωα, Βασιλιά Ληρ, και φόντο τις σκοτεινές δολοπλοκίες που εξυφαίνονται χάριν της εξουσίας την οποία παραδίδει ο γερασμένος βασιλιάς. Ένα σκληρό έργο, γεμάτο ωμότητα και καταστροφές που μοιάζουν να μην έχουν νόημα, που θέτουν σε αμφισβήτηση τη δικαιοσύνη, την αλήθεια, την πίστη και την ηθική. Ένα έργο για την εξουσία, αλλά και για τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Πατέρες, κόρες, γιοι συγκρούονται, χωρίζουν. Πασχίζουν να επιβιώσουν, όμως όλα τελικά περιστρέφονται γύρω από το «αμαρτίαι γονέων παιδεύουσιν τέκνα».
Ο Τομάζ Παντούρ μάς χάρισε μία πολύ ενδιαφέρουσα σκηνοθεσία που μας έκανε σαφές το γιατί θεωρείται ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Μία σκηνοθεσία που μπορεί κάποιες στιγμές να ακροβατούσε στα όρια της performance, αλλά που τελικά κατάφερε στο σύνολό της να ακολουθήσει τον σεξπηρικό λόγο στις ανάσες του, αναδεικνύοντας το πολυεπίπεδο βάθος του. Σχεδόν όλες οι σκηνές αυτού του Βασιλιά Ληρ χρήζουν σχολιασμού, καθώς αποδόθηκαν μοναδικά σκηνοθετικά και σκηνογραφικά και με ποικίλα συμβολικά μέσα (χρησιμοποιήθηκαν κουβάδες με καθαρό και ακάθαρτο νερό, αλλά και μπόλικο αίμα), ξύπνησαν συναισθήματα και έφεραν στο φως το δαιδαλώδες μυαλό των σαιξπηρικών ηρώων. Τι να πρωτοσχολιάσουμε: Τον περίπατο του Ληρ με τον Τρελλό που τον έβγαλε βόλτα με λουρί σαν σκύλο στο πίσω μέρος της σκηνής, το πανέξυπνο τρυκ με το τεράστιο κομμάτι πλαστικού που φούσκωνε και ξεφούσκωνε σαν μπαλόνι, ακολουθώντας τις ψυχολογικές διακυμάνσεις του Ληρ και σχηματίζοντας περίεργες ατραπούς στους πρωταγωνιστές, την έξοχη χρήση των βίντεο ή την πρωτότυπη σύλληψη να αναγράφονται οι κεντρικές έννοιες της κάθε πράξης με τεράστια γράμματα στο πίσω μέρος της σκηνής; Μοναδική παραφωνία σε όλο αυτό, η αδικαιολόγητη κοιλιά του δευτέρου μέρους.
Ωστόσο, παρά την εμπνευσμένη σκηνοθεσία, η παράσταση έχασε το στοίχημα εξαιτίας της διασκευής της Livija Pandur. Γιατί για διασκευή του Βασιλιά Ληρ μιλάμε εδώ και όχι για απλή μετάφραση του έργου, αφού ούτε το κείμενο ακούγεται αυτούσιο, ούτε οι χαρακτήρες ακολουθούν σε κάθε λεπτομέρεια την πλοκή. Η δραματουργική επεξεργασία, παράλληλα, παρουσίασε μεγάλα κενά που αποπροσανατόλιζαν την πλειοψηφία των θεατών και προκαλούσαν μία σύγχυση ως προς την πλοκή του έργου. Πουθενά δεν είδαμε τους συζύγους των κορών του Ληρ, ακούσαμε απλώς κάποια από τα λόγια τους να τα προφέρει ο τρελός και οι κόρες, ενώ αργήσαμε πολύ να καταλάβουμε το ρόλο του Γιώργου Γάλλου, ότι δηλαδή όντως αυτός είναι ο Γκλώστερ.
Ο Γιώργος Κιμούλης είχε εξαιρετικές στιγμές ως βασιλιάς Ληρ, καθώς κατάφερε σε ικανοποιητικό βαθμό να συγκρατήσει την υπεπληθωρική θεατρική του περσόνα και να καταπιεί μεγάλες – όχι όλες- δόσεις από το ισχυρό προσωπικό στυλ παιξίματος που τον χαρακτηρίζει συνήθως. Κατάφερε να ενσαρκώσει ψυχή τε και σώματι τον σαιξπηρικό βασιλιά, να αναμετρηθεί μαζί του, να ισορροπήσει στον εύθραυστο ψυχισμό του, ενώ δε δίστασε να τσαλακωθεί μπροστά στα μάτια μας και να ξεγυμνωθεί τελείως.
Την παράσταση, ωστόσο, έκλεψε ολοκληρωτικά ο Αργύρης Πανταζάρας στο ρόλο του τρελού δίνοντας μία καταπληκτική ερμηνεία με έξοχα κινησιολογικά και εκφραστικά μέσα και επισκιάζοντας ακόμη και τον ίδιο τον Ληρ . Ο νεαρός ηθοποιός ήταν πανταχού παρών, άλωσε την αχανή σκηνή της Πειραιώς και κυριολεκτικά τα έκανε όλα δίνοντας διαρκή ώθηση στην πλοκή.
Η Κόρα Καρβούνη έδωσε μία στιβαρή και πολύ πειστική ερμηνεία στο ρόλο της πρώτης κόρης του Ληρ, Γκόνεριλ. H Στεφανία Γουλιώτη στο ρόλο της Ρέιγκαν ήταν επίσης πολύ καλή, αν και μας ξένισαν οι φιγούρες σαμουεράι με τα προσαρμοσμένα στο χέρι της σπαθιά. Εξαιρετική επιλογή αυτή της Πηνελόπης Τσιλίκα στο ρόλο της τρίτης και πιο αγαπημένη κόρης του Ληρ, Κορντέλια, καθώς μας γοήτευσε με την ήρεμη δύναμη του χαρακτήρα της και την ειλικρινή της ευαισθησία.Ο Γιώργος Γάλλος ήταν ο μεγάλος αδικημένος της παράστασης, καθώς ο χαρακτήρας του Γκλώστερ δεν τοποθετήθηκε σωστά σκηνοθετικά μέσα στο γενικότερο σύνολο. Κάπως έτσι η ερμηνεία του χάθηκε μέσα στην ασάφεια του ρόλου του. Πολύ καλός ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος στο ρόλο του γιου Γκλώστερ, Εντγκαρ, ενώ αδύναμο βρήκαμε τον Χάρη Τζωρτζάκη στο ρόλο του νόθου Εντμοντ, καθώς δεν κατάφερε να μας πείσει για το ύπουλο και πανούργο χαρακτήρα του.
Αξίζει να δει κάποιος τον Βασιλιά Ληρ με τον Γιώργο Κιμούλη; Ναι, γιατί πρόκειται για ένα έξοχο αισθητικά θέαμα που μπορεί να λειτουργήσει και μόνο του ως εικόνα. Προϋπόθεση βέβαια να είναι καλά διαβασμένος και έχει δει και άλλες παραστάσεις του Βασιλιά Ληρ.
Γεωργία Οικονόμου
[email protected]
